Klinkenbelt
Opdrachtgever Landgoed de Klinkenbelt nsw BV vroeg om een ‘vriendelijk bos’. Dat leidde tot de keuze voor beplanting die de nieuwsgierigheid prikkelt.
- Jaar: 2021-2023
- Opdrachtgever: Landgoed de Klinkenbelt
- Type project: Natuurlijk groen
Over dit project
Op landgoed de Klinkenbelt in Nijverdal heeft De Groene Ruyt inmiddels circa 5 hectare ‘vriendelijk bos’ aangelegd. Kenmerkend is dat het bos niet in één oogopslag is te overzien. Integendeel. Achter elke bocht biedt De Klinkenbelt een nieuwe verrassing, een ander uitzicht of een bijzondere plek.
Op de plek waar nu het vriendelijk bos ligt, was mede als gevolg van een lange periode van droogte een hele opstand Douglasspar aangetast door de letterzetter. Herplanting was een vereiste. De vraag was alleen: hoe dat moest worden ingevuld? Eigenaar Jan Post kwam in contact met De Groene Ruyt en vroeg haar een plan te maken.
Post was op zoek naar een nieuwe benadering, zo vertelde hij. In plaats van de monocultuur die een productiebos op zandgrond meestal kenmerkt, met weinig variatie in soort en leeftijd, wilde Post juist een bos dat vriendelijker zou overkomen en in staat was om mensen te verrassen.
Variatie in vegetatie
Volgens Dyon Temming, ontwerper van De Groene Ruyt, bepaalt verscheidenheid de mate waarin mens en dier zich prettig voelen in een landschap. “Door variatie aan te brengen in de vegetatie krijg je dat de plek zich gaat verhouden tot de menselijke maat, omdat de schaal van de onderdelen in korte tijd te beleven is.” Dat principe is op dit project toegepast.
Op de Klinkenbelt loopt de bezoeker eerst door een soort natuurlijke kathedraal van bomen met hoog opstaande stammen en een dichte kroon en weinig ondergroei, wandelt hij vervolgens langs een zoom van inheemse struiken en heesters om uiteindelijk een open plek te bereiken waar juist kruidachtige vegetatie het beeld bepaalt.
Impuls voor biodiversiteit
“Als je het goed aanpakt, is niet alleen de beleving maximaal, maar krijgt ook de biodiversiteit een krachtige impuls”, aldus Temming. “Want ook dieren en insecten houden van die overgang van open naar verdicht, van licht naar donker, van hoog naar laag, van verschillenden grondsoorten en strooisellagen.”
Door daarin te variëren ontstaan verschillende biotopen, die elk voor zich een leefomgeving bieden aan verschillende soorten. In combinatie met de keuze voor inheemse gewassen ontwikkelt de biodiversiteit zich in hoog tempo. “In de verschillende stadia van de ontwikkeling van het bos wordt het steeds interessanter voor steeds meer soorten.”
Bomen op eindafstand
Een belangrijk kenmerk van De Groene Ruyt-methode is dat bomen en struiken op eindafstand in het landschap worden gezet. “De eerste tijd moet je de verse aanplant voldoende water geven om ze aan de gang te krijgen en te houden. Maar zijn ze eenmaal aangeslagen, dan hoef je er nooit meer bij.”
Per saldo levert dat een besparing op in de onderhoudskosten. “Maar het voorkomt ook een verstoring van de bodem en stelt bomen en struiken in staat vast te houden aan hun eigen levenscyclus.”
Droger en heter
Overigens heeft De Groene Ruyt niet alleen inheemse bomen aangeplant. “Onze opdrachtgever heeft goed in de gaten dat er echt iets aan de hand is met het klimaat. Bij wijze van test wilde hij daarom een meer divers assortiment, en dus ook wat bomen aanplanten uit zuidelijke klimaatzones en die beter bestand zijn tegen drogere zomers en hetere periodes. Soorten zoals de boomhazelaar en de tamme kastanjes.”
De tijd zal leren hoe deze niet-inheemse soorten presteren. “We nemen hiermee feitelijk een voorschot op de toekomst en denken ook dat dat heel interessante informatie kan opleveren. Het loopt parallel aan de acties van Staatsbosbeheer die ook onderzoek doet naar de toepassing van andere type bomen en struiken in reactie op de klimaatverandering.”
Natuur haar gang laten gaan
De Klinkenbelt loopt inmiddels al meerdere jaren. “In plantseizoen 2019/2020 hebben we fase 1 uitgevoerd. Over die eerste 2,4 hectare was opdrachtgever Jan Post zo enthousiast, dat hij in 2022 besloot om nog een stuk te doen. Dat resulteerde in de aanleg van nog eens 2,6 hectare.” Opmerkelijk was dat ook Postzelf in die tijd de handen uit de mouwen stak. Hij heeft twee weken meegewerkt en de nodige bomen met zijn trekkertje aangevoerd.”
Na oplevering was het vooral een kwestie van water geven “Let wel: de bomen komen van de kwekerij, waar ze in ideale omstandigheden hebben kunnen groeien. Dan kun je niet verwachten dat zo’n boom het na aanplant zelf kan regelen. Een deel kun je opvangen via plantgatverbetering, maar je zult altijd nog enige tijd water moeten blijven geven. Als het wortelgestel eenmaal zijn plek heeft gevonden, kun je de natuur vervolgens haar gang laten gaan.”
In De Klinkenbelt is dat goed gelukt. Vrijwel alle aanplant is aangeslagen en het ‘vriendelijke bos’ is nu volop in ontwikkeling. Temming: “De klant is dik tevreden met het resultaat. Niet in de laatste plaats omdat hij ieder voorjaar weer ontdekt dat het bos steeds meer kwaliteit krijgt. En zo hoort het.”
Gerelateerde projecten
Demobos, Aalten
Een in onbruik geraakt stuk bos is omgetoverd in een showcase van De Groene Ruyt-methode. Hier laten we zien hoe onze werkwijze in de praktijk uitpakt.